Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde Aizanoi Antik Kenti’ndeki arkeolojik kazılarda Roma İmparatorluğu’nun Hristiyanlığı kabul etmesinden sonra kırılarak çaya atıldığı hesap pusulası edilen pagan inancına ait heykellerin parçaları bulundu.
UNESCO Acun Bırakıt Arızi Listesi’ne 2012 yılında dahil edilen, Anadolu’daki sunu iyi masun Zeus Tapınağı’na karı sahipliği yapan antik kentteki kazılar, Cumhurbaşkanlığı kararı ve Valiliğin destekleriyle Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (DPÜ) tarafından sürdürülüyor.
Penkalas Çayı’nda (Herif Öz) DPÜ Malumat Yazın Fakültesi Kazı Bilimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gökhan Ateşin başkanlığında yürütülen kazıda, mitolojide amor ve görk tanrıçası “Afrodit”, bade tanrısı “Dionysos”, nısıf kayırıcı nısıf cenabıhak Herkül tasvirlerinin birlikte bulunduğu onlarca mermer parçasına ulaşıldı.
Coşkun, AA muhabirine, bu yıl antik dönemde yapılmış begayet duvarları ile çayda enkazı günümüze kadar ulaşan üçüncü antika köprüye ait mimari kalıntıları ortaya çıkarmaya çalıştıklarını söyledi.
Penkalas’taki kazıda irili ufaklı kestirmece 70 heykel parçası bulduklarını tamlayan Coşkun, “Bu mermer parçalar artık köprünün enkazının olduğu yerde karşımıza çıkıyor. Penkalas Çayı yatağının genelinde bu form kilolu miktarda statü parçasıyla karşılaşmıyoruz. Arada Sırada ayrıksı alanlardan üstelik buluyoruz ancak deniz köprü enkazının olduğu yerde.” dedi.
Prof. Dr. Ateşli, Aizanoi halkının, Romalıların Hristiyanlığı akseptans etmelerinin arkası sıra haddinden fazla tanrılı garanti ilişik heykelleri kırıp çaya attığını değerlendirdiklerini dile getirdi.
Parçalanmış heykellerin kestirmece 1700 almanak olduğu bilgisini veren Ateşin, şöyle konuştu:
“Bugüne kadar elde ettiğimiz verilerden hareketle, bunların köprü yıkılmadan ilk köprüden ve kenardaki aşırı esirgeme duvarlarından yani rıhtım duvarlarından buraya bilinçli yerine atılmış olabileceğini düşünüyoruz. Bunu birlikte Roma İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın akseptans edilmesinden sonraları çarkıt çok tanrılı (pagan) dine ilişik heykellerin parçalanıp bir ayin, belki bile benzeri festival şeklinde dere yatağına atıldıklarını değerlendirebiliriz. Yıpranmamış kabul edilen biricik tanrılı dinin gereği çokça tanrılı dine ilgili cenabıhak, sevgili heykellerinin kırılıp dere yatağına atıldığını düşünebiliriz.”
Aizanoi Antika Kenti
Kütahya toprak merkezine 57 kilometre uzaklıkta yer alan ve Frigya’ya sınırlı Aizanitislerin esas yerleşme merkezlerinden biri kabul edilen Aizanoi site alanının, milattan geçmiş 3000’li yıllardan itibaren kullanıldığı adisyon ediliyor.
Milattan ilk 133’te Roma egemenliğine giren, piskoposhane merkezi bile olan kentin er Bizans döneminde önemini yitirdiği belirtiliyor. 13’üncü yüzyılda Çavdar Tatarlarının üssü olan, sonra Çavdarhisar ismini düzlük şehir, Avrupalı gezginlerce 1824 yılında keşfedildi.
Alman Kazı Bilimi Enstitüsünce 1970-2011 yıllarında yapılan kazılarda Anadolu’nun sunu gani korunmuş Zeus tapınağı, seyir, stat, iki yunak, dünyanın önceki borsa yapısı, sütunlu ana yol, Kocaçay üstünde 5 köprü, “Meter Steunene” şerif alanı, nekropoller, bent ve su yolları çevrim ışığına çıkarıldı. Tapınağın çevresinde milattan ilk 3000’li yıllara ilişik iskân tabakaları bulundu.
Antika kentte 1970’ten itibaren 41 sene yaz aylarında faaliyet örümcek Alman Kazı Bilimi Enstitüsünün lisansı Hükûmet kararıyla 2011’da fesih edilerek kazı görevi Türk arkeologlara verildi.
