Medipol Mega Üniversitesi Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, Türkiye’bile yaygınlaşan obeziteye cebin bilinçlendirmelerin çocukluk çağından itibaren yapılması gerektiğini belirterek, bu konuda okullarda ders verilmesi önerisinde bulundu.
Türkiye’dahi yavaş tıpkısı umum sağlığı sorununa dönüşen obeziteye ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde mevcut Göral, obezitenin, vücuda alınan çok erke veya kalorinin, tüketilmemesi sonucu yağ antrepo su adına birikmesi ve bazı hastalıklara posta açması anlamına geldiğini söyledi.
Vücut kütle endeksi 25-30 arasındaysa kişinin “müfrit aheste”, 30’u geçiyorsa obez olduğunu nâkil Göral, obeziteyle karı ve aileden başlayarak eğin düzeylere büyüklüğünde süren toplumsal aynı savaşım gerektiğini anlatım etti.
Obezitenin kez açtığı afiyet sorunlarına da değinen Göral, bunları “şeker hastalığı, karaciğer yağlanması, hipertansiyon, önsezi damar hastalıkları ve bazen kanserler” şeklinde sıraladı.
Acun Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) Avrupa genelini kapsayan obezite raporlarında, Türkiye’nin ilk sıralarda kayran almasını değerlendiren Göral, şöyle konuştu:
“Günümüzde baş döndürücü erke veren içeceklerin olması, kalorisi efdal gıdaların alınması, cansızlık, hayat şartlarının değişmesi, oturarak daim olmak, çok aşkın kemirmek, akşam ezanı evde haddinden fazla aşkın aşındırmak aşındırmak buna etken olabiliyor. Bunun dışında gâh ruhsal faktörler dahi buna öğün açabilir. Türkiye’birlikte hele Güneydoğu ve Akdeniz mutfağında haddinden fazla aşkın deri, kalorisi efdal gıdalar tüketiliyor. Söz Gelişi Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Mardin ve Adana’de. Türkiye’bile sunu güzelce mutfak bence Ege’nin. Zira haddinden fazla fazla göveri, balık tüketiliyor. Karbonhidrat biraz elan az tüketiliyor.”
Obezite ile uykuluk yağlanmasının oranı da artıyor
Prof. Dr. Vedat Göral, besin ve içecekleri satın alırken etiketlerinin okunması, kalorilerine bakılması gerektiğini belirterek, hazır ve yardım maddeli ürün suları hesabına zihayat sıkılmış semere sularının, paketli gıdalar hesabına dinç sebze ve meyvelerin tüketilmesini önerdi.
Obezite ile artım gösteren afiyet sorunlarından bahseden Göral, “Bizim branşımızda gördüğüm şey, karaciğer yağlanması. 30-40 sene önce karaciğer yağlanması yoktu ama her an artan miktarda karaciğer yağlanması, insülin direnci var. Uykuluk yağlanması tedavi edilmezse gitgide uykuluk sirozu ve uykuluk nakli gerekebilir. Yani obezite bu kadar elem bire bir hastalık. Bunun dışında gerginlik yüksekliği, diyabet yapabiliyor. Şeker bütün organları bozabiliyor. His damar hastalıkları, huy sertliği, kalp aksesi, akıl damarlarında tıkanma, damla ve bazı kanserler görülebilir. Hele karaciğer, işkembe, yüklülük çöz, pankreas, meme ve prostat kanseri kabil birçok kanserin dahi maatteessüf tetikleyicisi oluyor.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye’da obeziteye alın planlama yapılmalı”
Gelecekte obezite ile ilgilendiren Türkiye’yi muntazır senaryoya ait Göral, “Dünyada obezitenin merkezi Amerika. Taşkın aheste insanlar var ve restoranda şişman öğünlü gıdalar alıyor. Çılgın asitli, yiyintili gıdalar içiyorlar. Türkiye böyle olamaz çünkü Amerika’daki obezite bize üzücü yeknesak. Türkiye’üstelik bence obezite planlaması yapılması geçişsiz. Içtimai aynı mücahede olmalı, karı içinden başlayıp art düzeylere büyüklüğünde.” değerlendirmesini yaptı.
Prof. Dr. Vedat Göral, Türkiye’üstelik obezitenin çocukluk çağında dahi görülmesinin nedenlerinden birinin, annelerin birey davranarak çocuklarına aşındırmak üstüne ısrar etmeleri olduğunu rapor ederek, şunları kaydetti:
“Amerika’evet giderken 4-5 maaş bir bala uyuyordu. İstanbul- New York arası 12 saat. O süre içerisinde bala 4-5 saat sonra uyandı. Annesi mamasını verdi, yavru istemedi ve annesi mamayı yerine koydu. Amma bence Türkiye’de annelerimiz çok henüz fert olduğu için pekâlâ çocuğun ağzına tıkar ve mamayı bitirirlerdi. Bu falsolu tıpkısı şey. Zaten bala açsa mamayı alır. Amma karnı toksa, istemiyorsa zorlamaya icap namevcut. İlkokul ya bile ortaokullarda bergüzar olsun diye bilcümle tatlı, enerjisi yüksek gıdalar, çikolatalı gıdalar öneriliyor. Bu çokça kusurlu. Onun namına haddinden fazla daha basit, yolculuk, yüzme, seyir, sinema ödül cins.”
Göral, Türkiye’da çok aşkın savuşturmak tüketildiğini hatırlatarak, ekmeğin sabahleyin kahvaltısı haricinde tercih edilmemesini önerdi. Akşam Ezanı yemeğinde porsiyonun bir iki olmasını ve uyumadan 4-5 saat kadar geçmiş aşındırmak yemenin sonlandırılmasını kaynak eden Göral, öğünlerde çokça aşkın kolesterol içeren tavuk derisi ve yoğurt kaymağı gibi ürünlerin yenilmemesi, gato gibi ürünlerin tüketiminin azaltılması ve çayın şekersiz içilmesi gerektiğini kaydetti.
Türkiye’de yemiş tüketiminin da aşkın olduğunu tamlayan Göral, “Meyvedeki meyve şekeri uykuluk yağlanmasının ve şeker hastalığının sunu büyük sebebi. Ara Sıra insanlar akşam ezanı 3-5 kesim veya kusurlu tabaktan çok kâr tüketiyorlar. Bu sonuç merhale kazalı. Yiyip yatıp enerji yakmadıkları amacıyla vücutta birikiyor.” dedi.
Çocuklarda obezite görülme oranı erdemli
Prof. Dr. Vedat Göral, sigara ve alkolün üstelik çığlık aynı etmen olduğunun altını çizerek, obeziteli bireylerin varsa bu alışkanlıklarını kategorik azaltmaları gerektiğini dile getirdi. Prof. Dr. Göral, tavsiyelerini şöyle sürdürdü:
“Haftanın 5 haset, yer birkaç 45 dakika tevessül etmek şartıyla yürüyüş yapmamız lazım. Bahir kenarı, park, akmaz kenarı peki. Kâh insanlar ‘Biz akşama büyüklüğünde oturmuyoruz, çalışıyoruz.’ diyor. Öyle değil da 45 zaman eşofmanla üslup boşaltmak geçişsiz. Yağlı gıdaları azaltmamız lazım. İş adına çerez götürmemek lazım. Şayet acıkırsak alelacele kurabiyeye veya tatlıya saldırıyoruz. O anda akarsu çekmek lazım. Su siktirici açlığı bastırıyor. Derslerde, televizyonlarda, reklamlarda obezitenin keskin ayrımsız çor olduğu anlatılmalı. Çocuklara okullarda ibret adına anlatılmalı. Gelişigüzel yıl yine edilmeli. Ihtimal üstelik o dersi gönüllü benzeri hekimin anlatması geçişsiz, bala doktoru veya dahiliye, iç salgı uzmanı türlü. Televizyonlarda çokça çok tatlı, lezzetli şeylerin tüketilmesinin önerilmemesi gerekiyor. Onun hesabına yol, spor, egzersiz kabilinden şeyler anlatılmalı. Göstergeç kanallarında spotlar halinde ‘Obezite kötü bire bir hastalıktır’ kabil çocuklara müteveccih tıpkısı duyuru yapılması gerekiyor.”
Göral, Türkiye’da çocuklardaki obezite oranına ilgili, “Türkiye’bile yapılan benzeri çalışmaya göre, 5 yaşa büyüklüğünde yüzde 8,2, 6-18 gözyaşı ortada dahi yüzde 8,5 civarlarında. Erdemli düzeyde. Bunu erişkinliğe geçtikten sonra dahi devam ettirmemek lazım.” dedi.
Obezitenin yalnız haddinden fazla yemekten kaynaklanmayabileceğini, bazen ruhsal rahatsızlıkların, hormonal değişikliklerin ve hareketsizliğin bile buna illet olabileceğini belirten Göral, Türkiye’bile bu hastalığın tehlikesinin ayırt edilip tedbir alınması gerektiğini sözlerine ekledi.
