ENERJİ ve Bittabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Borak karbür tesisimizi, inşallah bu yılın sonunda devreye alacağız. Sonunda defans uran başta doğmak amacıyla aşınmaya dayanıklı araba parçalarının üretiminde sırça, seramik ve çekirdeksel uygulamalarda yerli borak karbür kullanılacak” dedi.

Nazır Dönmez, İstanbul’de düzenlenen Uluslararası Borak Sempozyumu’na (BORON 2022) devre içi katıldı. Burada konuşan Dönmez, borak cevheriyle ait bugüne büyüklüğünde takatli haddinden fazla öz yazıldığını ve bunların çoğunun bilimsel tartışmaların haddinden fazla uzağında olduğunu belirterek, “Bor, daha çok olta teorilerine ve site efsanelerine bahis oldu. Bor maharet yerine için çokça beş altı molekül bildik ancak üstünde haddinden fazla aşkın yorum yapılan konuların başında geliyor. Özellikle içtimai medyada zaman zaman bereketli oruçlu, kimi zaman eğin niyetli metin haddinden fazla yorumla karşılaşıyoruz. O nedenle zaman burada borak cevherini bilimsel düzeyde ele ahzetmek, bu alanda eser eden, ilmî icraat yürüten bulunmaz hocalarımızın perspektifleri ve göz temsilcilerimizin hikmet ve tecrübeleriyle borazan yeniden kıymetlendirmek, konunun kamuoyunda dahi bildirme akilane şekilde anlaşılmasını sağlayacaktır” dedi.

‘YENİ TAHAVVÜL, TEKNOLOJİ TEMELLİ TAHAVVÜL OLACAK’Türkiye’nin ilk periyot enerji dönüşümünü tamamladığını ve erke altyapısının yenilendiğini kaydeden Dönmez, “Demin ikinci dönemi hep alay malay deneyimliyoruz. Çıktı yeşil kalkınma hedeflerimiz çerçevesinde temiz enerji kaynaklarının üretim ve uygulayım bilimi noktasındaki hakimiyetimizi artırıyoruz. Benzeri sonraki aşamaya üstelik tekrar buradan, bugünkü yaptıklarımızı temel alarak ilerleyeceğiz. Türkiye’nin tıpkı ahir erke dönüşümü başka bire bir kaynağa geçiş değil; eskimemiş teknolojilere intikal olacak. Nedir, bu eskimemiş teknolojiler? Hidroelektrik, devir ve rüzgar enerjisi ilkin koyulmak amacıyla yenilenebilir teknolojiler, nükleer erke, açık deniz araştırma kabiliyetleri, yerli lityum ve depolama teknolojileri. Çünkü yeni dönüşüm daha çok uygulayım bilimi büsbütün aynı tahavvül olacak. Teknolojinin merkezde olduğu, teknolojik özgünlüğün kazançlı özgürlüğe sefer vereceği aynı bütün meydana gelecek” diyerek konuştu.’BU YIL DEVREYE ALACAĞIZ’Enerji teknolojilerinde Türkiye’ye başmaklık tıpkısı hikaye tahsis etmek istediklerini söyleyen Nazır Dönmez, “Borak cevheri birlikte bizleri bu anlamda farklılaştıracak, bu yarışta bizleri öne çıkaracak unsurların başında geliyor. Metalürji, nanoteknolojiler, otomotiv, enerji, elektronik ve bildirişim, feza ve gelgel araçları, çekirdeksel icraat, askeri vesait ve yakıtlar üzere ileri teknoloji yapıt kullanan her sektörde borun kullanımını henüz bile bırakmak ve yaygınlaştırmak istiyoruz. Biliyorsunuz; borak istihsal ve ihracatında dünya lideriyiz. Ancak bizim esas istediğimiz ilişik zer bor ürünlerinde dünyanın çevrilmiş ülkelerinden biri atılmak. Bu yönde adımlarımızı attık. Öncelikle misil haritamızı belirledik. 2018 yılında bakir borak stratejimizi birlikte zar ettik. Stratejimizin özünü ‘geleneksel bor ürünlerinden doğacak teknolojide mergup bor üretimine intikal’ adına belirledik. Strateji belgemizi açıkladıktan sonra müstakbel uygulayım bilimi bor ürünleri üzere bor karbür, lityum ve ferrobor tesislerimizin temellerini attık. Borak karbür tesisimizi, inşallah bu yılın böylece devreye alacağız. Sonunda savunma sanayi ilkin atılmak üzere aşınmaya dayanabilen araba parçalarının üretiminde içki, seramik ve nükleer uygulamalarda yerel bor karbür kullanılacak” dedi. ‘LİTYUM İHTİYACINI YERLİ ÜRETİMLE KARŞILAYACAĞIZ’Bu yıl içre antrparantez biri Eskişehir Kırka’de biri Bandırma’birlikte doğmak üzere 700 ton kapasiteli iki kullanılmamış lityum tesisinin temelini atacaklarını duyuran Nazır Dönmez, şöyle konuştu:  “Böylelikle almanak lityum ihtiyacımızın yarısından fazlasını artık domestik üretimle karşılayacağız. Mavera yandan ferrobor tesisimizin temeli amacıyla üstelik kestirmece 20 dönme ilk Bandırma’daydık. Ferrobor özellikle polat, neodiyum mıknatıs, dönüştürücü çekirdekleri, otomobillerin polat aksamları, uyuşturucu iğne dökümleri, tıp elektroniği ve karı elektronik eşyaları gibi teknolojik ürünlerin eleştiri bileşeni. Bandırma’bile kuracağımız tesisimizle inşallah yıllık 800 tonluk ferrobor üretimi yapacağız. Önümüzdeki yılın sonlarına makul bile tesisimizi inşallah devreye alacağız. Borda başlattığımız inovasyon ve encam teknoloji odaklı bu süreci besleyecek yer eke konu; tek bittabi bu alanda yapılan akademik yayınlar ve üniversitelerimizin, araştırı merkezlerimizin, hususi sektörümüzün ve kamunun Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleridir. Türkiye, bugün uygulayım bilimi üretiminde kilolu bir ivme yakaladı. Bu ivmenin devam etmesi tabiricaizse bu ırmağın kıpırdak bir şekilde akması amacıyla eskimemiş kaynaklarla beslenmesi gerekiyor. Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerinin organize, birbirine bütünleşmiş ve birikmiş olması gerekiyor.” ‘YERLİ HİDROJEN SANAYİSİ OLUŞTURMAK İSTİYORUZ’

?Kamu tarafında borak ile ait çalışmaları yürütmesi ve bu alanda bire bir ekosistem kurması için hükümet eliyle 2003 yılında BOREN’in kurulduğunu hatırlatan Vekil Dönmez, “Öte yandan BOREN, TÜBİTAK ve Jen Araba hareket birliğiyle yakıt kırma açacak projesi kapsamındaki tekmil dizayn, üretim ve entegrasyon çalışmaları başarıyla tamamlandı. Projede mahrukat yerine hidrojen kullanıldı. Elektrikli araçlara bakarak, menzili artırılmış yeni çocuk benzeri çevirici konsepti domestik olarak geliştirildi. Biliyorsunuz; hidrojenin mahrukat adına kullanımını asıl hedeflerimizden biri yerine belirlemiştik. Alelhusus saf yakıtlarla transfer olanaklarının artırılması için müvellidülma eke aynı bap. Domestik kömürden hidrojen üretimi bu konuda feyiz sağlayabileceğimiz alanlardan biri. Şimdilik bu konudaki maliyetler yüksek amma bu alandaki uygulayım bilimi geliştikçe devir içerisinde daha erişilebilir bire bir maliyet noktasına ulaşacağız. Bu konuda özellikle evcil tıpkısı hidrojen ekosistemi ve domestik tıpkı müvellidülma sanayisi tasarlamak istiyoruz. Akademi, araştırma merkezleri, hür teşebbüs ve amme bu konuda zinde aynı görevdaşlık yakalayarak, Türkiye’yi bu alanda avangart teknolojiler geliştiren tıpkısı büyüklük konumuna yükseltebileceğimize inanıyorum” diye konuştu.