Kudüs’ü müzakere fail Konfedere Milletler (BM) Orta Şark Barış Süreci Hususi Koordinatörü Saftirik Wennesland, bölgeda soluk dökülmesini engelletmek üzere eli sıkı diplomatik engelleme çağrısında bulundu.
BBC’ye verdiği röportajda Wennesland, Filistin Yönetimi’ne uluslararası desteğin azalması nedeniyle durumun elan da kötüleşebileceği uyarısı yaptı.
Wennesland ayrıca, “BM bu sorumluluğu yüklenemez, Filistin’i biz yönetemeyiz” dedi.
Geçtiğimiz kamer İsrail’in neredeyse seçkin akşam yaptığı baskınlarda ve Filistinliler’in tıpkı dizi film saldırısında 35’ten aşkın Filistinli ve yedi İsrailli öldü.
Şu anda İsrail’da talih tarihinin bildirme cezrî milliyetsever hükümeti iktidarda ve bölgedeki eksiksiz topraklarda “özel” Yahudi hakları olduğunu sav ediyor.
bu arada, Batı Şeria’nın bire bir kısmını kontrolü altında tutan Filistin Yönetimi ise kriz yaşıyor ve Dölüt ve Nablus kabil kentlerde denetimi, zinde batın Filistinli militanlara kaptırdılar.
Gözlemciler, sulh için uzun süredir uluslararası formül kendisine tanıdık iki devletli çözümün daha çok sonuna gelindiğinden korkuyor.
Wennesland, 1990’lı yıllarda varılan Oslo Anlaşmaları ile oluşturulan BM Ortadoğu Barış Süreci Hususi Koordinatörlüğü görevini yürütüyor.
Norveçli diplomat, daha uzun vadeli sulh umutları azalırken, sıkça Filistinli, İsrailli ve bölgesel yetkililerle, krizlerin ve güç olaylarının hafiletilmesi üzere uzay gemisi diplomasisi yürütüyor.
Wenesland, Wennesland, “İsrail tarafındaki politik format” ve Filistin reis kadrosundaki “karışıklığın” bölgedeki diplomasiyi zorlaştırdığını akseptans etmekle alay malay, hazar sürecinin sona erdiği yönündeki söylemleri reddediyor.
“İsrail’birlikte ne hükümet olursa olsun, Ramallah’ta hangi idare olursa olsun, bu görüşmelerin gerçekleştirilmesinin gerektiği tıpkı noktadayız. İsrail hükümeti kurulurken yapılan anlaşmaların farkındayız. Söylemek istediğim, diplomatlık duramaz.”
“Sonuç günlerde ve haftalarda gördüğümüz ortaklık haddinden fazla mebzul. Belki az buçuk geç da kalınmış mümkün. Elan geçmiş başlamalıydık.”
Etraflı vadeli benzeri hal üzere arsıulusal çabalar tahminî on yıldır akamete uğradı. Trump yönetiminin şu zaman ayrılma edilen planında, Gazze Şeridi ile Gün Batısı Şeria’da gâh alanların yönetimini İsrail’in kül asayiş kontrolüyle Filistinlilere isnat etmek vardı.
Plan, bölgedeki şiddeti alevlendirdi ve Filistinlilerin ÇAKER ile az daha birlik bağlarının kopmasına hastalık oldu.
Wennesland röportajında, ABD’lilerin, BM’nin, İsrail ve Filistinli yetkililerin karışma olduğu aynı “faal diplomasinin” bitmeme ettiğini söyledi.
Wennesland bu sürecin, henüz bey İsrail Ordusu baskını ve Filistin yönetiminin otoritesinin Garp Şeria’nın bazen kesimlerinde baştan kasılma edilmesini yanında getirip, getirmeyeceği sorulduğundaysa şu yanıtı verdi:
“Uygulamaya konulabilicek planlar var. Bu paradigmalar değişebilir. Filistinli güvenlik güçlerinin hayatiyet gösterebilmesi için tıpkı kayran açılması icap. Durumu taharri altına alacaksak, koskocaman olan tarafların tek yanlı kararları beslememesi.”
BM temsilcisi, İsrail’e Günindi Şeria’birlikte Düzenbaz yerleşimlerinin genişletilmesi ve yerleşimci şiddeti sorunlarını “nekes aynı şekilde” ele kabul etme çağrısı yaparken, Filistinli asayiş güçlerinin Dölüt ve Nablus’ta denetimi ele alması gerektiğini vurguladı.
Wennesland, Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın tağyir ettiğini söylediği İsrail ve Filistin yönetimi arasındaki asayiş koordinasyonuna tam anlamıyla vurdumduymaz dönülmesi çağrısı bile yaptı.
“Temaslar var ama Filistinlilerle yeni görüştük. Daha evvel olduğu kabil olmaycak. Yöntemince durdurdular. Baştan başlaması lüzum.”
İstikrarın, Filistin yönetiminde kötüleşen buut nedeniyle birlikte yıldırma altında olduğunu vurgulayan Wennesland, yönetimi fonlayan gâh hükümetlerin “çekildiğini” aktardı.
“Bağışçı ülkelerden Filistin yönetimine neredeyse on paralık mülk gelmiyor ve bu değişmeli. Kamu çalışanlarına maaşlarını ödeyemezseniz, sağlık hizmetlerini veremezseniz, merhem satın alamazsanız, okullarınızı fonlayamazsanız, çokça zehir benzeri durum içindesinizdir” diyen BM yetkilisi, BM’nin sadevce Hamas’ın denetimi altındaki Gazze’üstelik 1 milyar dolar harcadığını belirtti.
“Batı Şeria’bile da kocaman programlarımız var. Ama BM sorumluluğu üstüne alamaz. Filistini yönetemeyiz. İşleyen tıpkı Filistin yönetimine tıpkısı alternatifimiz bulunmayan.”
