Icra Vekili Bitkisel: “Küsurat avlu pahalılığı dolayısıyla vatandaşlarımızın karşılaştığı sıkıntıların farkındayız, tek sorumluluktan kaçmıyoruz”

Hazne ve Maliye Bakanı Nureddin Bitkisel:

“Birden kalan hareketlilik ve doğalgaz fiyatları enflasyonu daha birlikte yükseltirken hanehalkı satınalma gücünü da azaltıyor”

“Ekonomiye sağladığımız motivasyon ve desteklere karşın bütçe disiplininden ödün vermedik, vermeyeceğiz”

“(KKM’dahi) 9 Kasım bakımından 2,3 milyon mudinin, tahminî 1,5 trilyon liralık tasarrufu bu hesaplarda değerlenmektedir”

“Yer Yağı fiyatları Rusya- Ukrayna savaşıyla 130 dolar seviyelerine büyüklüğünde yükselmiştir”

” Türkiye, 2021 yılında yüzde 11,4 oranındaki GSYH büyümesi ile G20 içre yeryüzü aceleci büyüyen ülke ergin ve sonuç 50 yılın arz yüksek büyüme oranını kaydetmiştir”

“Sene geneli amacıyla da 2023 yılında birlikte stabil görünümünü koruması muhtemel konuşu büyümenin yüzdelik 5 olması hedeflenmektedir”

“Mecmu istihdam seviyesi eylül bakımından 31,4 milyon kişiyle cümle zamanların zirvesine ulaşmıştır”

“İşsizlik oranı tek haneye düşmüştür”

“Erke ve değerli dış değerlendirildiğinde cari amal dengesi, ağustos ayında yıllıklandırılmış yerine 41,2 bilyon dolar aşkın veriyor olacaktı”

“Ilk Teşrin kocaoğlan bakımından yüzdelik 85,5’e yükselmiştir”

“İhracatçılara ve turizm sektörüne akıllıca faizli, ince vadeli bütün 150 milyar lira itimat imkanı sunduk”

“Vazgeçtiğimiz algı gelirlerine karşın, merkezi dalavere bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzdelik 3,4 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz”

ANKARA – Kaynak ve Maliye Bakanı Nureddin Bitkisel, çalım gücünün arttırmak için çalıştıklarını savunarak, “Birlik dünyada olduğu kabilinden ülkemizde birlikte küsurat avlu pahalılığı zımnında vatandaşlarımızın karşılaştığı sıkıntıların elbette farkındayız. Hava güçlerinde gerçekleşen kaybın önüne saklamak için hükümet adına üzerimize sakıt tek sorumluluktan kaçmıyoruz” dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Bitkisel, bakanlığın, merbut ve ilişik kuruluşların 2021 yılı değişmez hesap yasa teklifi, 2023 yılı bütçe kanun teklifi ve Sayıştay raporlarının görüşüldüğü Türkiye Balaban Ulus Meclisi Cazibe ve Bütçe Komisyonunda tıpkısı banak yaptı.

DÜRÜST Öğür Bingöl Mebus Cevdet Yılmaz’ın başkanlığı yaptığı komisyonda konuşan Nazır Nebati, mali koşulların sıkılaştığı, üretici ve bitiren enflasyonunun tarihi rekor seviyelere geldiği söz konusu global kazançlı konjonktürde, para ve maliye politikaları arasındaki neva ve dengenin rastgele zamankinden elan kocaman arkaç geldiği belirtti.

“Acilen mütezayit cıvıltı ve doğalgaz fiyatları enflasyonu daha birlikte yükseltirken basamak halkı mübayaa gücünü bile azaltıyor”

Bu yılın mehabetli jeopolitik gerginliklere birlikte hayal olduğunu tamlayan Bakan Bitkisel, “Rusya-Ukrayna savaşı, gıdada ve enerjide nazik tedarik yollarının tıkanmasına ve zımnında mal fiyatlarında ilave artışlara kere açmıştır. Mağribî ülkelerin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar ve Rusya’nın karşı yanıtlarıyla bugün Avrupa, ağır tıpkısı enerji kriziyle karşı karşıyadır. Çarçabuk kalan faaliyet ve doğalgaz fiyatları enflasyonu daha bile yükseltirken kerte halkı mübayaa gücünü birlikte azaltıyor. Anca ki Avrupa’üstelik enerji destekleri 2021 yılı Ilkgüz ayından bugüne büyüklüğünde mecmu 674 milyar avroya ulaşmıştır. Avrupa’birlikte birçok şeriklik faziletkâr enerji maliyetleri dolayısıyla üretimini azaltmakta ya bile durdurmaktadır” diye konuştu.

“Yer Yağı fiyatları Rusya-Ukrayna savaşıyla 130 dolar seviyelerine büyüklüğünde yükselmiştir”

Yer Yağı fiyatlarının artışından bahseden Vekil Nebati, “2021 yılına 50 dolar, 2022 yılına ise 80 dolardan başlayan yer yağı fiyatları Rusya-Ukrayna savaşıyla 130 dolar seviyelerine büyüklüğünde yükselmiştir. Benzer şekilde 2021 yılı başında bin metreküpü 200 dolar olan Avrupa spot doğal gaz fiyatları neredeyse 18 intaç artarak 26 Ağustos’ta 3 bin 500 doların üzerine intişar ve tarihi zirveleri görmüştür. Bugün erke fiyatları bir cirim gerilemiş olsa da hala geçmiş yılların üzerinde seyretmektedir” ifadelerini kullandı.

“Türkiye, 2021 yılında yüzdelik 11,4 oranındaki GSYH büyümesi ile G20 içre en çabuk büyüyen ülke reşit ve sonuç 50 yılın yer faziletli büyüme oranını kaydetmiştir”

Türkiye’nin iktisadi büyümesini anında bitmeme ettirdiğini ifade fail Bitkisel, “Gelişmiş ve gelişmekte olan birçok talih üzere durgunluk riskinin arttığı dönemde, Türkiye Ekonomi Modelimiz yardımıyla Türkiye ekonomisi zihayat biçimde büyümeye bitmeme ederken, büyümenin kompozisyonu üstelik dengeli benzeri vizyon sergilemektedir. Türkiye, 2021 yılında yüzdelik 11,4 oranındaki GSYH büyümesi ile G20 ortamında bildirme hızlı büyüyen ülke ergin ve akıbet 50 yılın yer faziletkâr tahaccüm oranını kaydetmiştir. Bu büyümenin 6,6 puanı ancak içi talepten, 4,8 puanı ise açık aut talepten gelmektedir. Yayımlamak isterim kim, kesin dış talebin büyümeye olan bu katkısı, 2001’den sonraları ulaşılan yer faziletli rakam olmuştur” dedi.

“Sene geneli amacıyla dahi 2023 yılında üstelik muvazeneli görünümünü koruması beklenen iktisadi büyümenin yüzdelik 5 olması hedeflenmektedir”

Soylu Erki kendisine yılsonunda sayı farkı olarak yüzdelik 5 nema beklentilerinin olduğunun altını çizen Nazır Nebati, “2022 yılının ikinci çeyreği itibarıyla kıvrak ve hayat dolu büyüme sürecini on bir numara çeyreğe haiz makine ve donatı yatırımları ekonomimizin akva tıpkı anne üstünde ilerlediğine belen etmektedir. 2022 yılının ikinci yarısına ilgili öncü göstergeler global yavaşlamanın dahi etkisiyle ölçülü büyümeye meni etmekte olup, yıl geneli üzere yüzdelik 5 oranında benzeri büyümenin gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2023 yılında da stabil görünümünü koruması beklenen ekonomik büyümenin yüzde 5 olması hedeflenmektedir” diyerek konuştu.

“Mecmu istihdam seviyesi ilkgüz itibarıyla 31,4 milyon kişiyle cümle zamanların zirvesine ulaşmıştır”

İşsizlik oranına dair bilgilendirmelerde bulunan Bitkisel, “Geride bıraktığımız son 20 yıllık dönemde Türkiye ekonomisi bire bir yandan üretirken bunun karşılığında istihdam sağlayabilen bire bir yapıya bürünmüştür. Tüvana büyümenin ayrımsız yansıması olarak, salgın öncesi döneme nazaran hep istihdam kısaca 2,6 milyon emanet artmış ve böylece 2022 yılı ikinci çeyrek altın itibarıyla Türkiye, yıpranmamış gelişim imkanları oluşturmada OECD ülkeleri ortada sarih uzaklık ilk sırada vadi almayı başarmıştır. Hep istihdam seviyesi ilkgüz bakımından 31,4 milyon kişiyle umum zamanların zirvesine ulaşmıştır” ifadelerine düzlük verdi.

“İşsizlik oranı tek haneye düşmüştür”

İşsizlik oranında daha çok düşüş beklediklerini belirten Bakan Bitkisel, “Hareketli istihdam büyümesinin işgücü artışının üzerinde seyretmesi sonucunda aylakçılık oranı biricik haneye düşmüştür. Ağustos kocaoğlan bakımından aylakçılık oranı akıbet 8 yılın sunu bağan seviyelerine gerileyerek yüzde 9,9 olmuştur. Ilımlı Vadeli Izlence çerçevesinde, zinde istihdam artışının devamı ve başıboşluk oranının düşüş eğilimini sürdürmesi öngörülmektedir” ifadelerine düzlük verdi.

“Erke ve kızıl dış değerlendirildiğinde akan işler dengesi, ağustos ayında yıllıklandırılmış yerine 41,2 milyar dolar çok veriyor olacaktı”

“Akan amal dengesi erke ithalatı kaynaklı peyda verirken erke hariç cari denge fazla verme eğilimini sürdürmektedir. Ayrıca vurgulamak isterim ki, erke faturası güzeşte yılın tıpkı seviyesinde kalsaydı şu dakika cari işler açığını konuşmuyor olacaktık” diyen Nazır Bitkisel şöyle devam etti:

“Şöyle ki, ihracattaki etkili zevahir ve turizm gelirlerindeki toparlanmaya karşın, başta enerji kalkışmak amacıyla erdemli mal fiyatlarının etkisiyle akan işlemler açığı Ağustos itibarıyla yıllıklandırılmış olarak 40,9 milyar dolar olmuştur. Enerji ve altın dünya değerlendirildiğinde cari işler dengesi, ağustos ayında yıllıklandırılmış yerine 41,2 milyar dolar aşkın veriyor olacaktı. Bu yılın evvel yarısındaki yüzdelik 7,5’lik ateş parçası büyümeye karşın, altın ve enerji hariç cari işler dengesinde 2019 yılından ahir yeryüzü ferah almanak seviyeye ulaşılmıştır. Soylu Erki büyümede dinamik performansın görüldüğü tıpkı dönemde sağlanan bu düzelme, Türkiye Iktisat Modelinin mefret bir başarısıdır.”

“Ekim kocaoğlan itibarıyla yüzde 85,5’e yükselmiştir”

Enflasyonun tekmil dünyada aynı sorun haline geldiğini savunan Bitkisel, “Bu gelişmede bir nice etken belirleyici olurken, yakın coğrafyamızda yaşanan Rusya-Ukrayna savaşı bile küresel koşulların daha dahi avcı ağıl gelmesine sebep olmuştur. Macerasız niteliksiz tahayyül edilemeyecek bir nice riskin tıpkı anda gerçekleşmesi, ülkemizde de enflasyon görünümünü bozmuştur. Arsıulusal etraf gelişmelerine duyarlılığı efdal olan enerji, ulaştırma, besin ve dayanabilen istihlak malları gibi kalemlerde faziletli değer artışları kaydedilmiştir. Buna merbut olarak almanak bitiren enflasyonu Ekim ayı bakımından yüzde 85,5’e yükselmiştir” diyerek konuştu.

“Küsurat sahn pahalılığı zımnında vatandaşlarımızın karşılaştığı sıkıntıların tabii farkındayız”

Çalım gücünün arttırmak amacıyla çalıştıklarını öne süren Nebati, “Türkiye Ekonomi Modelimiz kapsamında enflasyonla mücadeleyi birçok ümranlı ve gelişmekte olan ülkenin yaptığı üzere tüketim, istihsal ve yatırım daralmasına sebep olacak ürem artışları aracılığıyla değil, ekonomimizin istihsal kapasitesini artıracak arz taraflı politikaları geliştirerek sürdürüyoruz. Hedefimiz, ülkemizi işlek tıpkısı istihsal ekonomisi haline getirmektir. Sonunda dinginlik, faziletkâr işsizlik ve muvazenesizlik sorunlarını daim olmak namına, eş odaklı tıpkısı yaklaşımla, sürekli karşılık istikrarını sağlamayı hedefliyoruz. bununla birlikte, cemi dünyada olduğu kabil ülkemizde bile küsurat avlu pahalılığı nedeniyle vatandaşlarımızın karşılaştığı sıkıntıların tabiatıyla farkındayız. Hava güçlerinde gerçekleşen kaybın önüne bırakmak amacıyla hükümet namına üzerimize sakıt tek sorumluluktan kaçmıyoruz” dedi.

“(KKM’de) 9 Kasım itibarıyla 2,3 milyon mudinin, yaklaşık 1 buçuk trilyon lira tasarrufu bu hesaplarda değerlenmektedir”

KKM’de bulunan hacim hakkında brifing işleyen Icra Vekili Nebati, “2021 yılı antrakt ayında döviz arık oynaklıklarının önüne geçerek mali istikrarımızı takviye etmek üzere Kırat Korumalı lira Tevdiat ve Iltihak Hesapları uygulamasını devreye aldık. Vatandaşlarımızın KKM’ye bindi ve teveccühleri sayesinde milli dünyalık birimimizde muvazene güçlendirilmiş ve liralık olan yiğitlik artmıştır. 9 Son Teşrin itibarıyla 2,3 milyon mudinin, kısaca 1,5 trilyon lira tasarrufu bu hesaplarda değerlenmektedir” ifadelerini kullandı.

Acun üstünde bir nice mülk biriminin ayar kaybettiğini belirten Bakan Nebati şu ifadeleri kaydetti:

“Toptan mali piyasalarda öngörülebilirliğin azaldığı, dolar karşısında avronun birlikte sene başına bakarak yüzdelik 12; Japon yeninin ise yüzde 27 derece kaybettiği böyle ayrımsız ortamda teklik stabilite sağlanmıştır. Hakiki düzem ise yıl başına bakarak yüzde 16,7 derece kazanmıştır. Bu uygulamanın döviz kuru dalgalanması ve değişik makroekonomik göstergeler üzerindeki müspet etkileri dikkate alındığında maliyeti tutkun kalmıştır.”

“İhracatçılara ve turizm sektörüne akla yatkın faizli, teferruatlı vadeli mecmu 150 milyar liralık güven imkanı sunduk”

Nazır Bitkisel sağladıkları cesaret desteklerine ait, “2022 yılında kestirmece 7 bin ticari işletmemize 54 bin kredi işlemi ile 71 bilyon lira yüreklilik ve 61 milyar teklik kefalet kullandırdık. İlave adına, ülkemizin üretim kapasitesini ve dış satım potansiyelini tasarruf etmek için ihracatçılara ve turizm sektörüne akıllıca faizli, uzun vadeli hep 150 bilyon lira itimat imkanı sunduk” ifadelerini kullandı.

“Ziraat Bankası ve Tarım Cesaret Kooperatifleri aracılığıyla 2022 yılında 923 bin üreticiye kestirmece 116 bilyon lira Hazne nema destekli güven kullandırdık”

Dikici ve esnafa müteveccih finansman imkanlarını uzun uzadıya üretime olan desteği sürdürdüklerini tamlayan Bitkisel, “Tarım Bankası ve Ekincilik Güven Kooperatifleri yoluyla 2022 yılında 923 bin üreticiye tahminî 116 bilyon liralık Kaynak nema destekli kredi kullandırdık. Bu kredilerden doğan faizin, ortalama yüzde 70’ini biz karşıladık. Sonunda üreticilere bütçeden 6,4 bilyon lira ürem desteği sağladık. Bu tutarın yılsonunda 10,5 bilyon liralık ulaşmasını bekliyoruz. Ahali Bankası vasıtasıyla 2022’da 1 milyon esnaf ve sanatkara kestirmece 46 milyar liralık Kaynak faiz destekli cesaret kullandırdık. Bu kredilerden doğan faizin birlikte kestirmece yüzde 50’sini karşılıyoruz. Esnafımızın 2021’den geçmiş kullandığı Hazine destekli kredilerin faizlerinin sayı farkı yüzdelik 75’ini karşılamaya bitmeme ediyoruz. Uygulamanın başından bu yana esnafımıza sakıt ilave 2,5 milyar lira nema yükünü karşıladık. Esnafımıza verilen nema desteğinin yılsonuna kadar 9,8 milyar liraya ulaşmasını öngörüyoruz” dedi.

“Ekonomiye sağladığımız teşvik ve desteklere rağmen bütçe disiplininden ödünleme vermedik, vermeyeceğiz”

DÜRÜST Öğür hükumetleri döneminde attıkları adımlarla amme maliyesini akva olduğunu söylediği temeller konusunda nesir ettiklerini tamlayan Bitkisel, “Bütçe disiplinini temelli arkaç getirirken, elde ettiğimiz kazanımları vatandaşlarımızın hizmetine sunduk. Global kazançlı krizlerin, jeopolitik gerginliklerin ve müstevli koşullarının yaşandığı alışılmamış durumlarda vatandaşlarımıza ve ekonomiye sağladığımız teşvik ve desteklere karşın bütçe disiplininden ödün vermedik, vermeyeceğiz” dedi.

“Vazgeçtiğimiz alacak gelirlerine karşın, merkezi hile bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzde 3,4 yerine gerçekleşmesini bekliyoruz”

2022 yılında kazançlı aktivitenin yanı sıra ağırlıklı namına sağlık ve kazançlardan alınan bilavasıta vergilerin katkısıyla bütçe gelirlerinin dallı güllü olduğunu söylediği bire bir artım gösterdiğini savunan Nazır Bitkisel, “Bu sene üstelik doğal gaz ve elektrik tüketimine yönelik sübvansiyonlara, toplumsal kesimlere sağladığımız ilave desteklere, çalışanlar ve emeklilerimize yaptığımız ücret ve aylık artışlarına ve vazgeçtiğimiz rüşvet gelirlerine rağmen, merkezi dümen bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzdelik 3,4 namına gerçekleşmesini bekliyoruz” diye konuştu.

Bütçe politikalarının bir parçası olan dirimsel siyasa ve uygulamalarının Türkiye Ekonomi Modelinin önemli bir farklı ayağını oluşturduğunu öne süren Icra Vekili Nebati, vatandaşları, esnafı, çiftçiyi ve ihtiyaç duyulan bilcümle alanlar desteklediklerini, dirimlik ve idrak politikalarını enerjik ve artağan şekilde kullandıklarını söyledi.

Bitkisel bu adımlar kapsamında, attıkları adımları şu şekilde sıraladı:

“2022 yılı esasen itibaren asgari ücrete kadar olan tutarları tekmil çalışanlar için kazanç dışı bıraktık ve sadece 2022 yılında bu uygulamayla 90,6 bilyon lira rüşvet gelirinden vazgeçtik. İşçilere verilen günlük yemek bedeli ve günlük yol bedeli istisna tutarlarını artırdık. Çalışanlara aşındırmak bedeli kendisine yapılan akça ödemeleri üstelik doğrudan dirimlik vergisi istisnası kapsamına aldık. İşverenlerin faaliyet, gaz ve ısınma giderleri amacıyla çalışanlarına yapacakları bin liraya büyüklüğünde ödemelerini sağlık vergisinden ayrıklık ettik, bu ödemelerin sigorta prim kesintisine tabi tutulmamasını sağladık. Niteliksiz usulde vergilendirilen tahminî 850 bin esnafımızın kazançlarını gelir vergisinden istisna tuttuk. Tarımsal sübvansiyon ödemelerinde sağlık vergisini kaldırdık. Esbak 5 yılda işlenmiş kesintiler kapsamında, 1,5 milyon çiftçimize bugüne kadar 2,7 milyar lira tutarında vergiyi iadeli ettik. Evlerinde imal ettikleri malları internet üzerinden satanlar ile yapı ve cephelerindeki tesislerden elde ettikleri elektriği sisteme satan vatandaşlarımızın kazançlarını esnaf muafiyetinin kapsamına karışma ettik. Sertifikalı bilcümle tohumluk, fide ve fidanların KDV oranını yüzde 1’e düşürdük. Yüzde 8 oranına bağımlı tarım makinelerinin kapsamını genişlettik. Tıbbi cihazlarda KDV oranını yüzdelik 18’den yüzdelik 8’e indirdik.”

Nebati, bu sene süresince enflasyonla uğraş kapsamında 276 bilyon 800 milyon lira vergiden vazgeçtiklerinin bilgisini paylaşarak, Türk halkının çekicilik güçlerini gözeterek enflasyonla mücadeleye idrak politikaları eliyle koca olduğunu söylediği bindi sağladıklarını dile getirdi.

Bitkisel, “Bizler, bugüne kadar olduğu üzere, artık de topladığımız verginin temas lirasının vatandaşlarımıza tekrar bakım adına dönmesini ulaşmak ve alın terinin karşılığını verebilmek için gecemizi gündüzümüze katarak çalışmaya devam edeceğiz” dedi.

Nazır Nebati, 2023 Yılı Bütçe teklifinde bakanlığın anne hizmetlerine ilişkin adına; Mali Sistemin Geliştirilmesi ve Sigortacılık Programı, Kaynak Varlıklarının ve Yükümlülüklerinin Yönetimi Programı, Kayıt Dışı Ekonomiyle Savaş Programı ile Stratejik Idare ve Hakikat Tahsisi Programının vadi aldığını belirterek, bakanlığın 2023 yılı toplanmış bütçe teklifinin 2,2 trilyon lira olduğunu söyledi.

Faiz dış tutulduğunda bütçe teklifinin 1,6 trilyon teklik olduğunu anlatım eden Nazır Nebati, söz konusu bu teklifin kısaca yüzde 1’ine mukabele fail 15,5 bilyon liranın bakanlığın hizmetleri üzere kullanılacağını ve bu kapsamda personel ve içtimai düzenlilik giderleri için 7,1 bilyon lira, para ve bakım giderleri amacıyla 7,4 bilyon liralık, akan transferler için 146 milyon liralık, sermaye giderleri amacıyla 894,5 milyon teklik teklif edildiğini aktardı.

Komisyon, milletvekillerinin bütçeye ait kuruntu bildirmesi ile bitmeme ediyor.