Trakya Üniversitesi (TÜ) Hanek Tarihi Bölümü Dr. Akademisyen Yavuz Güner, Edirne Yıpranmamış Sarayı’nın Osmanlı’nın beylikten devlete intikal sürecini yansıtan büyük mimari eserlerden olduğunu söyledi.

TÜ Edirne Aplikasyon ve Araştırma Merkezince, “Edirne Kullanılmamış Saray Kazıları” antetli konferans düzenlendi.

Güner, TÜ Format Kütüphanesi Konuşma Salonu’nda planlı konferansta, 1450 yılında temelleri atılmış sarayın serbest anlamda inşa sürecinin Fatih Şehriyâr Mehmet döneminde yapıldığını tabir etti.

Güner, ayrıntılı yıllar Osmanlı padişahlarına eş sahipliği yapan Edirne Yeni Sarayı’nın nazik anlamlar barındırdığını belirterek, şunları kaydetti:

“Edirne Eskimemiş Sarayı, Osmanlı’nın beylikten devlete intikal sürecinin mimarlık simgesi yerine gösterilebilir. Edirne’de hakeza yapılar çoktur, Edirne cemi birlikte beylikten devlete dönüşmenin eğin bulduğu kenttir. Zımnında saray üstelik bunlardan birisi, en hâkim gösterilebilecek eserlerden biridir. Zira devletin meşruiyetini düzen kıymet. Saray devletin yönetiminin yani muktedirin meşruiyetinin simgesi namına beğenilen ayrımsız argümandır.”

Güner, Fatih Odalık Mehmet’in İstanbul’un fetih planlarını Edirne Yıpranmamış Sarayı’nda yer kayran Cihannüma Kasrı’nda yaptığını anımsattı.

Sarayın tarihi bire bir öneme sahip olduğunu vurgulayan Güner, “İstanbul’un fethinin kararlarının burada alındığını izah etmek hatalı imkânsız. Bu kararların üretildiği bir mekan olması sarayı anlamlı kuzuluk getiriyor.” diyerek konuştu.

Güner, Edirne Kullanılmamış Sarayı’nda hafriyat çalışmalarının sürdüğünü, yer altında mütezayit yapıların ahit yüzüne çıkarıldığını sözlerine ekledi.

Konferansa, TÜ Edirne Aplikasyon ve Araştırı Merkezi Müdürü Prof. Dr. Sennur Akansel, TÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Nurten Bati, akademisyen ve öğrenciler katıldı.

Edirne Kullanılmamış Sarayı

1450’de temeli atık saray, Kanuni Şehriyâr Süleyman döneminden itibaren kip çok defa tamir gördü, arada bir de eklentiler yapıldı.

Bazı padişahların saltanatları boyunca Edirne’ye hiç gelmemesi nedeniyle kullanılmayan sarayda bile tahribat başladı. 1752’deki iri hareket ve 1776’daki yangınla tahribat süreci devam eden sarayın, 1827’de aynı kısmı tamir edildi.

1829’bile Edirne’yi işgal fail Rusların ordugah olarak kullandığı saray, balaban kötülük gördü. Ilbay Hurşit Kâmil ve Hacı İzzet Ciddi zamanlarındaki tamirat döneminde bir nice çatı kurtarıldı ancak 1876-77 Moskof Savaşı’nda düşmanın şehre yaklaşması dolayısıyla Babüssaade (Feyiz Kapısı) civarında yığılan mühimmat, antagonist eline geçmemesi üzere patlatıldı, sarayın bir nice yapısı da bu patlamayla yıkıldı.