Kurtuluş Savaşı, Başkomutan Gazi Mustafa Eksiksizlik Gösterişli’nın 26 Ağustos 1922’bile sabaha cebin verdiği emirle başlattığı Balaban Saldırı ve 30 Ağustos’taki “Başkomutanlık Meydan Muharebesi” zaferiyle sonuçlandı.

Başkumandan Mustafa Kemal Ağırbaşlı, Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı’nda kazandığı sunma cesim zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında Zafertepe Çalköy’üstelik birliklere atak emrini verdi. Onun şahsen yönettiği Dumlupınar’daki düz muharebesinde yiğit Mehmetçik, Yunan birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş Deresi yolunun iki beraberinde tamamen sarıp imha etti.

Iri Hücum ve Başkomutanlık Meydan Savaşı 30 Ağustos’ta zaferle noktalandı.

Mustafa Eksiksizlik Ciddi, zafer sonrası 1 Eylül’de Dumlupınar’da, Mağrip Cephesi’ndeki tekmil subay ve erlere okunmak amacıyla yayımladığı bildiride, “Bilcümle arkadaşlarımın, Küçük Asya’da daha ayrıksı düzlük muharebeleri dahi verileceğini göz uğrunda bulundurarak ilerlemesini ve herkesin bellek gücünü ve yurtseverliğinin kaynaklarını kullanarak, yarışmayı hep gücüyle sürdürmesini rica ederim. Ordular, önce hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” emrini verdi.

Sığınmacı dramı bir fotoğrafla dünyayı sarstı

Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot, Akyarlar Mahallesi ve Aspat açıklarında battı. 8’i yavru 12 kişinin hayatını kaybettiği olay sonrası ortaya çıkan tablo Türkiye ve dünya kamuoyunda aksiseda uyandırdı.

Doğan Vukuf Ajansı muhabiri Nilüfer Çipo’in çektiği, boğularak hayatını kaybeden ayrıntılar ortada bulunan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedine ait fotoğraf, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi. Hayatını kaybedenler arasında, minik Aylan’ın 3 yaşındaki ağabeyi Galip Kurdi ile annesi Zahidin Kurdi de bulunuyordu.

Faciadan kurtulan baba Abdullah Kurdi, “Bilcümle dünyanın bizi görmesini istiyorum. Bütün dünyanın gözlerinin bizim üzerimizde olmasını istiyorum. Biz bire bir nâr yaşamış olabiliriz amma bizden sonraki insanların ayrımsız felaketi yaşamasını istemiyorum.” ifadelerini kullandı.

Abdullah Kurdi, kızı, oğlu ve eşini Suriye’nin Ayn ahali Fellah (Kobani) kentinde toprağa verdi.

Olayın peşi sıra başlatılan soruşturma kapsamında adliyeye irsal edilen 3 kuşkulu, “göçmen kaçakçılığı fayrap etmek” ve “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet çevirmek” suçlarından tutuklandı.

Suriyeli göçmenlerin dramının simgesi oldu

Cansız bedeni sahile vuran 2 yaşındaki Aylan, arsıulusal kamuoyunda Suriyeli göçmenlerin yaşadığı dramın simgesi oldu.

Başta Avrupa başlamak üzere KÖLE ve Orta Doğu’dan çokça sayıda izinli, görüntülerin uluslararası basında serbest düz bulması üzerine konuyla ait değerlendirmelerde bulundu.

İspanya, Fransa, İtalya başbakanları, göçmen sorununun çözümüne müteveccih uluslararası alanda girişim atılması çağrısı yaptı.

Fransa’da iktidarın birlikte asıl muhalefetteki Cumhuriyetçiler Partisinin kebir isimleri, Suriyeli çocuğun fotoğrafından dip üzüntü duyduklarını dile getirdi.

Belli başlı öbür olaylar

29 Ağustos

1521- Türk orduları Belgrad’ı fethetti.

1526- Kanuncu Şehriyâr Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Düz Savaşı’nı kazandı.

1855- Osmanlı’da ilk tel görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk telgraf Şumnu’dan İstanbul’a gönderildi. Kırım Savaşı’ndan bilgelik veren telgrafta, “Bağlaşık askerleri Sivastopol’a girmişlerdir.” yazılıydı. Türk birlikleri birlikte müttefikler arasındaydı.

1924- Almanya, çarpışma tazminatının ödenmesine ilişkin, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı’nı onayladı.

1929- Graff Zeppelin hava gemisi, 21 dolaşma süren dünya turunu tamamlayarak Lakehurst’a döndü.

1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler, toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.

1936- İstanbul’da, tarihi yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlayan Atatürk Köprüsü’nün temeli atıldı.

1938- Nazım Bilgi, Harbiye ve Armada davalarından mecmu 28 yıl 4 ay hapse mahkum edildi.

1945- Sultan II. Abdülhamid’in 400 milyon dolarlık miras davasını varisleri kazandı.

1947- ESIR’li marifet adamları, çekirdeksel ağırbaşlı üzere plütonyumu parçalamayı başardı.

1955- Kıbrıs Konferansı Londra’da toplandı.

1964- Ankara, İstanbul ve İzmir’da Kıbrıs üstüne balaban yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.

1982- İsveçli sinema oyuncusu Ingrid Bergman öldü.

1986- Üçüncü Reisicumhur Cesamet Bayar’ın cenazesi, doğum yeri Umurbey’da törenle toprağa verildi.

1988- Ünlü ressam Aziz Eyüboğlu, 76 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Katrina kasırgası BENDE’nin güneyini vurdu, 1200 yaşama öldü.

2010- Endonezya’nın Sumatra Adası’ndaki Mount Sinanbug Yanardağı, 400 yıl aradan sonradan faaliyete geçti.

30 Ağustos

M.Ö. 30- Bozuk Mısır’da Kraliçe Kleopatra intihar etti.

1908- Hicaz demir hat açıldı.

1922- Iri Taarruz zaferle sonuçlandı.

1924- Gazi Mustafa Kemal Gösterişli, Başkomutanlık Düzlük Savaşı’nın ikinci sene dönümünde, Dumlupınar’da Muzlim Çeri Anıtı’nın temelini attı.

1924- Türkiye İş Bankası, önceki işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın yapılış sermayesi 1 milyon liraydı.

1930- Ankara-Sivas demir hat hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Ağır’nın konuşmasıyla hizmete açıldı.

1937- Van Gölü’nde ilk vapur seferi yapıldı.

1937- Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, 1935’te girdiği Eskişehir Gelgel Mektebi’nde “uçman diploması” verildi.

1952- Erzurum’da Aziziye Anıtı açıldı.

1974- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’taki çatışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin büzük süresince kafasız dönmelerine cevaz verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını rey birliğiyle akseptans etti.

1977- Orgeneral Kenan Dünya, Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

2000- Temaşa sanatçısı Gürdal Kele, tedavi gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesi’nde can veda etti.

2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Galibiyet Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü nedeniyle Genelkurmay Karargahında planlı törende “Başkumandan” sıfatıyla kutlamaları akseptans fail evvel Cumhurbaşkanı oldu.

2013 – 30 Ağustos Galibiyet Bayramı Resepsiyonu’na ilk kez Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ocak sahipliği yaptı. Köşk’teki resepsiyona muhalefet liderleri Eksiksizlik Kılıçdaroğlu ve Izzet Bahçeli katılmadı.

2015- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 30 Ağustos Galebe Bayramı zımnında “Serdar” sıfatıyla ilk defa Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul resmi verdi.

2021- ABD Model Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, ÇAKER güçlerinin Afganistan’dan çekilme sürecinin tamamlandığını açıkladı.

31 Ağustos

869- İslam bilgini Buhari yaşamını yitirdi.

1867- Fransız ozan Charles Baudelaire öldü.

1876- V. Gaye tahttan indirildi, yerine kardeşi II. Abdülhamit şehriyâr oldu.

1890- Brüksel Genel Senedi ile kul ticareti yasaklandı.

1928- Bertolt Brecht’in “Üç Kuruşluk Opera” ünlü oyununun geçmiş gösterimi Berlin’üstelik yapıldı.

1930- Valilik ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, bir zamanda belediye başkanı oldu.

1970- İzmir’üstelik Akdeniz Olimpiyatları’nın yapılacağı Halkapınar Spor Tesisleri, yapım sırasında yandı.

1988- Yalman Sınır Kapısı açıldı.

1988- Irak’ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.

1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles’ın bozuk eşi Prenses Diana, sevgilisi Dodi halk Fayed ile şoförü Paris’te geçirdikleri trafik kazasında öldü.

2005- Irak’ın başkenti Bağdat’ta bir güreşçi köprüsü üstünde çıkan izdiham nedeniyle çoğu Şii hacı adayı bin emanet hayatını kaybetti.

2015- Kazakistan’ın başkenti Vazıh Melik (Astana) hak Kumay Arkeoloji Kompleksi’nde yapılan kazılarda Türk tarihine ilişkin 2 bin yıllık bakaya periyot ışığına çıkarıldı.

2016- KUL ile Küba arasında 1961’da kesilen tarifeli ticari uçuşlar, iki ülkenin ilişkileri normalleştirme kararının peşi sıra baştan başladı.

2017- Irak Başbakanı Haydar halk İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer ilçesinin yıldırı örgütü DEAŞ’tan ağız ağıza kurtarıldığını duyurdu.

2018- Danıştay 2. Kat Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin’in yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı 17 Mayıs 2006’da düzenlenen silahlı saldırıya ilgilendiren fail Alparslan Arslan, “ağırlaştırılmış müebbet” ile 72 yıl mahpushane cezasına çarptırıldı.

2021- Keleş Hasan Efendi’den bugüne mevrut Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralan Türk tiyatrosunun eke isimlerinden Ferhan Şensoy, 70 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.

1 Eylül

1481- Galatasaray Lisesi, devlet adamı yetiştirilmesi üzere Sultan II. Bayezid vasıtasıyla kuruldu. Okulda 1868’birlikte Fransızca eğitime geçildi.

1715- Ilkokul yaşında kara tahta sabık, 72 sene Fransa’yı yönetmen, Fransızların “Çağ Kralı” XIV. Louis öldü.

1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1922- Mustafa Eksiksizlik Vakarlı, Başkomutanlık Vadi Savaşı’nın kazanılması üstüne emrini verdi: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!”

1923- Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde meydana mevrut depremde 300 bin gönül öldü.

1924- Ankara Şevket Konservatuvarının temelini oluşturan “Müzik Muallim Mektebi” Ankara’da açıldı.

1925- Birinci Tıp Kongresi Ankara’da toplandı.

1925- Mustafa Eksiksizlik Rabıtalı’yı Kastamonu dönüşünde Ankara’da karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.

1929- Arabi ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.

1933- Denizyolları İşletmeleri heybet tekeline alındı.

1939- Almanya’nın Polonya’ya saldırması üzerine II. Dünya Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında “Dünya Barış Günü” zar edildi.

1947- Amerikan Müzaheret Antlaşması imzalandı.

1949- İstanbul Radyosu sınama yayınına başladı.

1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, 67 yaşında İstanbul’da öldü.

1967- Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır dışı edilebileceğini açıkladı.

1969- Yaşamış Kaddafi, Libya’da askeri darbeyle Kral İdris’i devirdi.

1974- Magosa’ya mecbur Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.

1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek dünya rekoru kırdı.

1982- İlk ve ortaöğretimde ilmek dersi mecburi kılındı.

1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında tıpkı orman bekçisi ile 14 çeri şehit oldu.

1998- Türk sinemasına 46 sene bakım veren direktör Osman F. Seden irtihal etti.

2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara’ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylül’bile yaşamını yitirdi.

2007- İngiliz ordusunun 1930’lu yıllarda yüzlerce Hindu er üzerinde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.

2013- Anadolu Ajansı, Kürtçe bilgelik yayımına başladı. AA, böylelikle yapıt dilini altıya çıkarmış oldu.

2016- HSYK Genel Kurulu, FETÖ soruşturması kapsamında geçici yerine görevden uzaklaştırılan 543 bilge ve savcıyı meslekten ihraç etti.

2 Eylül

1633- İstanbul Cibali’dahi sâdır balaban yangında 20 binden aşkın çatı mecmu oldu. Katip Çelebi’ye bakarak kentin beşte biri yandı.

1651- Mahpeyker Kösemen Sultan, boğdurularak öldürüldü.

1898- Makineli Tüfek bir savaşta ilk defa kullanıldı.

1900- Almanya ile ABD beyninde tel kullanımı başladı.

1922- Kurtuluş Savaşı’nda, Palikarya Orduları Başkomutanı General Trikopis köle edildi.

1925- Içeri ve zaviyelerin kapatılmasına ve memurların şapka giymesine değişmeyen verildi.

1929- Cumhuriyet Altını gazetesinin düzenlediği evvel güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Kadın, Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik, sinema ve temaşa oyuncusu oldu.

1930- Mustafa Kemal Rabıtalı, Sadri Maksudi (Arsal) Satış’in “Türk Dili İçin” adlı kitabına şunları yazdı: “Ülkesini, erdemli istiklalini korumasını alim Türk milleti, dilini da ecnebi dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır.”

1938- Hatay Devletinin kuruluşu zar edildi. Hatay Millet Meclisi geçmiş toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen’i cumhur reisi seçti.

1945- Japonya Başbakanı Suziki, Tokyo Körfezi’ndeki Missouri Zırhlısı’nda Japonya’nın yönetiminin General Mac Arthur’a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. KÖLE Başkanı Truman zaferi car etti ve İkinci Acun Savaşı sona erdi.

1954- Ho Chi Minh, kullanılmamış kurulan Yıldız Vietnam Cumhuriyeti’nin başkanlığına seçildi.

1968- İran’daki depremde 11 bin kişi öldü.

1968- Gazeteciliği meslek edinmiş evvel kadın yazarlardan Sabiha Sertel, 73 yaşında Bakü’de memat etti.

1974- Türkiye Ilmî ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Haber Ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen matematik, Erdal İnönü hikmet, Kazım Türker tababet dalında hediye aldı.

1985- Seki Limanı açıklarında 3 bin 400 yıl önceki batan, fil calip eşya ve bakır, sövme parçalarıyla yüklü sefine enkazı bulundu.

1994- Halterci Naim Süleymanoğlu’na Arsıulusal Olimpiyat Komitesince, “Yüzyılın Bildirme Işlek Sporcusu Ödülü” verildi.

2001- İlk ruh naklini gerçekleştiren Cenup Afrikalı duygu cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs’ta öldü.

2011- BM Anket Komisyonu, Semavi Marmara saldırısıyla ilgilendiren hazırladığı 105 sayfalık raporunu Genel Yazman Ban’a sundu. Raporda, İsrail ordusunun ekstrem ve açıklama edilemeyen dokunaklı kullandığı, yolculara yara muamelede bulunduğu belirtildi. Bunun konusunda Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkilerini ikinci katip düzeyine indirdi, İsrail’le arasındaki askeri anlaşmaları askıya aldı.

2015- Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları taşıyan şişme bot battı. Olayda, annesi ve kardeşiyle boğulan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedi, Doğan Haber Ajansı muhabiri Nilüfer Çipo yoluyla fotoğraflandı. Türkiye ve uluslararası kamuoyunda yankı uyandıran fotoğraf, dünyanın mülteci krizine bakışını değiştirdi.

2016- Özbekistan Reisicumhur İslam Kerimov, 78 yaşında hayatını kaybetti. 27 yıldır Özbekistan’ı yöneten Kerimov, karın kanaması dolayısıyla hastanede tedavi görüyordu.

2016- Rusya ile Türkiye arasındaki charter uçuşlarının yeniden başlamasının peşi sıra geçmiş tayyare, Moskova’dan Antalya’ya indi.

2016- F klavyenin mucidi, Arsıulusal Vukuf İşlem ve İletişim Federasyonu Türkiye Temsilciliği Onursal Başkanı Dr. İhsan Sıtkı Yener, 91 yaşında ölüm etti.

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris’te imzalanan anlaşmayla ÇAKER’nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul’da Süvari Tramvay, Konstantin Karopana marifetiyle çalıştırıldı.

1883- Zalim edip İvan Turgenyev, Paris sahih öldü.

1895- İlk aç ayak topu maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette’yi 12-0 yendi.

1908- Türkiye’deki önceki haftalık humor dergisi “Soy” yayımlanmaya başlandı.

1912- Deniz Kuvvetlerine kayıt keşfetmek üzere dünyanın önceki konserve fabrikası İngiltere’da açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin evvel sayısı çıktı.

1939- Almanya’nın Polonya’yı işgalinden iki çağ sonra İngiltere ve Fransa, Almanya’ya kavga zar etti.

1952- Veca Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü aldı.

1988- Çarkıt başbakanlardan Ferit Melen ölüm etti.

1999- İstanbul Radyosu’nun önceki spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul’da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih’te İsmailağa Camisi’nin zor imamı Kortej Ulvi Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk’ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar yoluyla linç edildi.

2008- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ermenistan Cumhur Reisi Sarkisyan’ın Erivan’daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası ekip elemesi futbol karşılaşması için yaptığı daveti akseptans etti.

2013- 28 Küçük Ay süreci kendisine tanıdık döneme ilişik bozuk Erkânıharbiyeiumumiye 2. Başkanı Orgeneral Enerjik Benzeri ve sakat YÖK Başkanı Eksiksizlik Gürüz’ün dahi aralarında bulunduğu 103 sanığın, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni zorla devirmeye, düşürmeye ortaklık” suçundan yargılanmasına başlandı.

4 Eylül

1063- Şişman Selçuklu Devleti’nin kurucusu Çakır Mir öldü.

1682- İngiliz astronom Edmund Halley, henüz sonradan özlük adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, ABD birliklerine tasdik oldu. Akıbet iri Amerikalı-yerli savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Eksiksizlik Gösterişli’nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Dünya Sulh Konferansı, Avusturya’nın başkenti Viyana’da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet hesabına işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul’da Atatürk’ü musahabe etti.

1970- Şili’bile toplumcu şef Salvador Allende başkan seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Şark Ustalık Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Polat, İsviçre marifetiyle Türkiye’ye iade edildi. Çelik, 16 Eylül’dahi 17 sene aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2013- Edip Yaşar Eksiksizlik’e, Ermenistan Hars Bakanlığınca “Krikor Naregatsi” nişanı verildi.